Hoe word je assertiever als vrouwelijke leider?

Assertiever worden als vrouwelijke leider betekent leren om je standpunten helder en respectvol te uiten, grenzen te stellen en voor jezelf op te komen zonder anderen te overheersen. Het gaat om het vinden van balans tussen respect voor anderen en respect voor jezelf. Door specifieke communicatietechnieken te ontwikkelen, je lichaamstaal te verbeteren en patronen van zelfkritiek te doorbreken, kun je je invloed vergroten en effectiever leiding geven.

Wat betekent assertief zijn als vrouwelijke leider precies?

Assertiviteit is het vermogen om je mening, behoeften en grenzen duidelijk te communiceren terwijl je respectvol blijft naar anderen. Voor vrouwelijke leiders betekent dit dat je zelfverzekerd je standpunt inneemt zonder agressief of onderdanig te worden. Je bent eerlijk over wat je denkt en voelt, maar houdt rekening met de impact op anderen.

Het verschil tussen assertief en agressief gedrag ligt in de intentie en uitvoering. Assertief gedrag richt zich op het oplossen van problemen en het bereiken van wederzijds begrip. Agressief gedrag daarentegen wil domineren en heeft weinig oog voor de gevoelens van anderen. Passief gedrag vermijdt confrontatie ten koste van je eigen behoeften.

Vrouwelijke leiders ervaren assertiviteit anders omdat hun gedrag vaak door een andere lens wordt bekeken. Wanneer een man direct is, wordt hij gezien als besluitvaardig. Dezelfde directheid bij een vrouw wordt soms geïnterpreteerd als bazig of te dominant. Deze dubbele standaard maakt het voor vrouwen complexer om hun leiderschapsstijl te ontwikkelen.

Waarom vinden vrouwen het vaak moeilijk om assertief te zijn op werk?

Sociale verwachtingen spelen een grote rol in waarom vrouwen moeite hebben met assertief gedrag. Vanaf jonge leeftijd leren meisjes vaak om aardig te zijn, anderen voor te laten gaan en harmonie te bewaren. Deze ingesleten patronen zijn moeilijk te doorbreken in een professionele omgeving waar directheid en zelfpromotie belangrijk zijn.

De werkplaatscultuur versterkt deze uitdaging. In veel organisaties worden vrouwen die hun mening uiten anders beoordeeld dan mannen. Onderzoek toont aan dat vrouwen drie keer vaker worden onderbroken dan mannen en 66% van de vrouwen krijgt feedback op gedrag tegenover slechts 1% van de mannen. Deze ongelijke behandeling maakt het begrijpelijk dat vrouwen voorzichtiger worden met het uiten van hun standpunten.

De dubbele standaard zorgt voor een lastige balanceeract. Vrouwelijke leiders moeten navigeren tussen “te zacht” en “te hard” worden gezien. Dit creëert onzekerheid over hoe ze zich moeten gedragen om effectief te zijn zonder negatieve reacties uit te lokken. Het gevolg is dat veel vrouwen hun natuurlijke leiderschapsstijl onderdrukken.

Hoe begin je met het opbouwen van assertief gedrag?

Begin met het ontwikkelen van zelfbewustzijn door je eigen communicatiepatronen te observeren. Let op situaties waarin je je mening inhoudt, te snel toegeeft of jezelf kleiner maakt dan nodig. Schrijf deze momenten op en analyseer wat er gebeurde en hoe je je voelde. Deze bewustwording is de basis voor verandering.

Start met kleine oefeningen in veilige omgevingen. Oefen bijvoorbeeld het geven van je mening in teamvergaderingen over onderwerpen waar je veel van weet. Begin met neutrale onderwerpen voordat je overgaat naar meer gevoelige kwesties. Elke keer dat je succesvol je standpunt inneemt, bouw je vertrouwen op.

Werk aan je lichaamstaal omdat deze net zo belangrijk is als je woorden. Sta of zit rechtop, maak oogcontact en gebruik open gebaren. Vermijd verontschuldigende lichaamstaal zoals naar beneden kijken, je schouders ophalen of je handen voor je lichaam houden. Je lichaamshouding beïnvloedt niet alleen hoe anderen je zien, maar ook hoe zelfverzekerd je je voelt.

Herken patronen van negatieve zelfpraat die je assertiviteit ondermijnen. Gedachten zoals “dat mag ik niet zeggen” of “straks vinden ze me vervelend” houden je tegen. Vervang deze door meer ondersteunende gedachten zoals “mijn mening is waardevol” of “ik heb het recht om gehoord te worden”.

Welke concrete technieken helpen je om assertiever te communiceren?

Gebruik ik-boodschappen om je standpunt duidelijk te maken zonder anderen aan te vallen. In plaats van “jullie doen dit altijd verkeerd” zeg je “ik merk dat dit proces niet werkt voor mij omdat…”. Deze techniek voorkomt defensieve reacties en houdt het gesprek constructief.

Leer grenzen stellen door duidelijk te zijn over wat je wel en niet kunt of wilt doen. Zeg bijvoorbeeld: “Ik kan dit project op me nemen, maar dan moet ik de deadline voor het andere project verschuiven.” Dit toont dat je verantwoordelijkheid neemt terwijl je realistisch bent over je capaciteit.

Oefen het zeggen van “nee” zonder uitgebreide verontschuldigingen. Een simpel “dat past niet in mijn planning” of “daar heb ik geen tijd voor” is voldoende. Voeg niet automatisch alternatieven toe tenzij je dat echt wilt. Je hoeft je “nee” niet te rechtvaardigen met eindeloze uitleg.

Geef constructieve feedback door specifiek te zijn over gedrag in plaats van persoonlijkheid. Zeg “wanneer je me onderbreekt tijdens presentaties, kan ik mijn punt niet maken” in plaats van “je bent altijd zo dominant”. Focus op het gedrag dat je wilt zien veranderen en leg uit waarom dat belangrijk is.

Hoe ga je om met weerstand wanneer je assertiever wordt?

Verwacht dat sommige mensen negatief reageren op je nieuwe assertieve gedrag, vooral als je eerder passief was. Collega’s die gewend waren aan je oude gedrag kunnen je verandering als bedreigend ervaren. Blijf consistent in je nieuwe aanpak, ook wanneer je weerstand ervaart. Mensen wennen aan verandering, maar dat kost tijd.

Behoud je professionaliteit door kalm en zakelijk te blijven, zelfs wanneer anderen emotioneel reageren. Herhaal je standpunt rustig en vermijd het om in de verdediging te gaan. Zeg bijvoorbeeld: “Ik begrijp dat je het er niet mee eens bent, maar dit is mijn beslissing omdat…” Je hoeft niet iedereen tevreden te stellen.

Zoek bondgenoten die je nieuwe gedrag steunen. Dit kunnen collega’s, mentoren of vrienden zijn die begrijpen wat je probeert te bereiken. Hun steun helpt je vol te houden wanneer je twijfelt aan jezelf. Deel je ervaringen met hen en vraag om feedback op je voortgang.

Evalueer regelmatig je voortgang door te reflecteren op situaties waarin je assertief was. Wat ging goed? Wat zou je anders doen? Deze reflectie helpt je leren van je ervaringen en je aanpak verfijnen. Vier ook je successen, hoe klein ze ook lijken.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij het ontwikkelen van assertiviteit?

Overcompensatie is een veel voorkomende valkuil waarbij je van extreem passief naar agressief gedrag gaat. Dit gebeurt vaak uit frustratie over jaren van het inhouden van je mening. Zoek de balans door bewust te oefenen met verschillende gradaties van assertiviteit. Niet elke situatie vereist maximale directheid.

Inconsistentie in gedrag ondermijnt je geloofwaardigheid. Als je de ene dag assertief bent en de volgende dag weer in oude patronen vervalt, raken mensen verward over waar ze aan toe zijn met jou. Werk aan het ontwikkelen van een stabiele, voorspelbare communicatiestijl die past bij wie je bent.

Het negeren van emotionele intelligentie is een andere valkuil. Assertief zijn betekent niet dat je de gevoelens van anderen moet negeren. Je kunt direct zijn terwijl je empathisch blijft. Let op de impact van je woorden en pas je aanpak aan op de situatie en persoon zonder je kern boodschap te verzwakken.

Perfectie nastreven verlaamt je ontwikkeling. Je zult fouten maken en situaties waarin je achteraf denkt dat je het anders had kunnen aanpakken. Dat hoort bij het leerproces. Zie elke interactie als een kans om te oefenen in plaats van een test die je moet doorstaan.

Het ontwikkelen van assertiviteit als vrouwelijke leider is een voortdurend proces dat tijd en oefening vereist. Door bewust te werken aan je communicatiestijl, grenzen te stellen en vol te houden ondanks weerstand, vergroot je je invloed en effectiviteit. Bij InTouch Female Career Academy helpen we ambitieuze vrouwen al bijna 30 jaar bij het ontwikkelen van deze vaardigheden door middel van onze leiderschapstraining voor vrouwen en female leadership programma’s, zodat je de ongeschreven spelregels leert doorgronden en je volledige potentieel kunt benutten. Wil je meer weten over hoe wij je kunnen helpen? Contact ons voor een vrijblijvend gesprek.

Gerelateerde artikelen

• Moet je investeren in leiderschapstraining voor vrouwelijke medewerkers?
• Welke leiderschapsvaardigheden hebben vrouwen nodig in de overheid?
• Hoe creëer je een inclusieve werkcultuur als vrouwelijke leider?
• Hoe sluit je aan bij leiderschapsnetwerken voor vrouwen?
• 7 manieren om leiderschapstraining vrouwen te personaliseren